دلایل رکود اقتصادی آمریکا

بحران اقتصاد آمریکا زمانی ایجاد شد که بدهی انباشته شده از قبل به حد غیرقابل کنترلی رسید و هزینه بازپرداخت آن نیز افزایش یافت اما در مقابل سطح درآمد واقعی رشدی نداشت در چند هفته اخیر شاهد کاهش مداوم ارزش دلار آمریکا در برابر یورو بوده‌ایم و هر روز این روند نزولی شتاب بیشتری گرفته است. در کنار سقوط دلار، مؤسسات مالی آمریکا به‌علت آنکه اقتصاد این کشور در آستانه رکود قرار گرفته، هم‌اکنون برای ادامه حیات مبارزه می‌کنند. چرا بحران اقتصادی آمریکا اوج گرفته است؟  

پیامد سقوط دلار آمریکا چه خواهد بود؟  

سال‌ها بود که ایالات متحده و متحدانش فراتر از توانایی‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی خود زندگی می‌کردند و برای تامین مالی مصرف داخلی و هزینه‌های نظامی خارج از مرزها به استقراض پول از اعتباردهندگان خارجی اتکا داشتند. این روند موجب شد پس‌انداز داخلی در این کشورها تقریباً به صفر کاهش یابد، چرا که بخش عمده درآمدها برای پرداخت بدهی‌ به بانک‌های بین‌المللی صرف شد. چاپ پول بی‌پشتوانه برای تداوم رشد اقتصادی ایالات متحده، بانک مرکزی (فدرال رزرو) به سیاست تزریق پول به شبکه بانکی به‌منظور ارائه وام به مردم با هدف تحریک تقاضا ادامه داد. در شرایط طبیعی، این اقدام بایستی اثر تورم‌زا می‌داشت اما از آنجا که آمریکا این دلارها را برای واردات خود استفاده می‌کرد، اثر این تزریق پول بی‌پشتوانه تاکنون ناچیز بود. اما اکنون اوضاع تغییر کرده است. «دلارهای صادراتی» آمریکا (دلارهایی که برای واردات کالا از دیگر کشورها به آمریکا مصرف می‌شوند) کانون اصلی رشد سریع اقتصادی کشورهای آسیایی خصوصاً چین و هند شدند.  

به هر حال، از آنجا که عرضه دلار در خارج از مرزهای ایالات متحده از میزان تقاضای کشورهای آسیایی فراتر رفت، این کشورها دلارهای اضافه را به کشورهای غربی به‌صورت وام و اعتبار بازگرداندند. این مسئله، بانک‌های آمریکایی و انگلیسی را قادر ساخت که به بخش‌های داخلی نظیر مسکن، خودرو و دیگر مصارف عمومی کشورهای خود نقدینگی را از طریق وام، تامین کنند. بدین ترتیب، هر سال سرانه بدهی بانک‌ها و مؤسسات آمریکایی و انگلیسی افزایش یافت و متقابلاً هزینه بازپرداخت این بدهی نیز بیشتر شد. این مسئله اکنون به حدی رسیده که آمریکا دیگر نمی‌تواند با استقراض‌های فوری و استفاده از دلارهای سرگردان خارجی، مشکل بدهی‌های خود را مجدداً فروبخواباند. ورشکستگی مالی بحران کنونی اقتصاد آمریکا زمانی ایجاد شد که بدهی انباشته شده از قبل به حد غیرقابل کنترلی رسید و هزینه بازپرداخت آن نیز افزایش یافت اما در مقابل، سطح درآمد واقعی در آمریکا رشدی پیدا نکرد و حتی در بسیاری موارد، سطح واقعی درآمدها کاهش هم یافت. در نتیجه، وام‌گیرندگان با توجه به کاهش سطح واقعی درآمدشان دیگر قادر به بازپرداخت وام‌های خود یا پرداخت جرائم دیرکرد نبودند. متعاقباً، مؤسسات مالی که به آسانی به این عده وام داده‌اند، اکنون قادر به وصول مطالبات خود نیستند. وام‌گیرندگانی که قادر به بازپرداخت بدهی‌های خود نیستند یکی پس از دیگری اعلام ورشکستگی می‌کنند. این مسئله به نوبه‌خود مؤسسات مالی را مجبور می‌سازد برای جبران زیان‌های خود برای مصادره اموال بدهکاران اقدام کنند که عدم‌توفیق در این راهکار نیز موجب می‌شود مؤسسات مالی آمریکایی به طلبکاران خارجی خود اعلام کنند قادر به بازپرداخت مطالبات آنان نیستند. این مشکل زمانی بدتر شد که بسیاری از مؤسسات مالی با تکیه بر وثائقی که از وام‌گیرندگان دریافت کرده‌ بودند اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار اوراق بهادار کردند. مشکلی که الان بروز کرده این است که با سقوط ارزش دارایی‌های مالی و اوراق بهادار، این مؤسسات مالی از لحاظ فنی ورشکسته شده‌اند. بنابراین بانک مرکزی آمریکا برای ممانعت از ورشکستگی حقوقی این مؤسسات اقدام به چاپ پول کرد و آن را در ا ختیار بانک‌ها قرار داد تا همچنان به مصرف‌کنندگان وام بدهند تا بدین طریق از سقوط آزاد اقتصاد آمریکا جلوگیری کند، چرا که در غیراین صورت، ورشکستگی بانک‌های تجاری و مصرف‌کنندگان دور از انتظار نبود.